رونمایی از دستگاه چاپ باسمهای در نمایشگاه کتاب تبریز
تاریخ انتشار: ۲۹ مهر ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۵۵۳۵۵۱۸
به گزارش ایرنا، اصطلاحات باسمه و باسمه خانه به ترتیب به معنای چاپ و چاپخانه از طریق آذربایجان و تبریز از ۱۲۳۳ قمری با تاسیس مطبعه سربی رواج یافت و تا مرگ عباس میرزا در سال ۱۲۴۹ دایر بود تا اینکه چاپ سنگی جای آن را گرفت؛ نخستین کتاب چاپ سنگی در ایران نیز قرآن چاپ دارالطبعه دارالسلطنه تبریز در سال ۴۹-۱۲۴۸ هجری قمری مصادف با ۳۳-۱۸۳۲ میلادی است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
نخستین دستگاه چاپ سربی توسط میرزا زین العابدین تبریزی در سال ۱۲۳۳ قمری در تبریز، دایر و ۱۲ سال بعد در سال ۱۲۴۵ تعطیل شد؛ در آن زمان هنوز واژه چاپخانه متداول نشده بود و به این دلیل آن را «باسمهخانه»، «بصمهخانه»، «مطبعه»، «دارالطباعه» و «دارالطبع» مینامیدند.
دستگاه چاپ فشار یا باسمهای با فشار حروف یا کلیشه مرکب اندودشده بر سطح کاغذ عمل چاپ را انجام میدهد، این نوع چاپ در چین باستان ابداع و توسط اروپاییان به تکامل رسید؛ نخستین دستگاه چاپ سربی که از طریق روسیه به ایران آمد از این تکنیک چاپ استفاده می کرد.
نخستین مطبعه سربی در ایران که اقدام به چاپ کتاب با حروف فارسی و عربی کرد، به دستور عباس میرزا نایب السلطنه و به همت میرزا زینالعابدین تبریزی در شهر تبریز دایر شد؛ رساله جهادیه تالیف میرزا عیسی قایم مقام به عنوان نخستین کتاب چاپ سربی در سال ۱۲۳۳ قمری است.
مدیر طرح بازآفرینی دستگاه باسمه ای در گفت و گو با ایرنا اظهار کرد: دستگاه چاپ باسمه ای توسط موزه چاپ و مطالعه تاریخ چاپ ایران و جهان در مدت ۱۰ ماه بازآفرینی شد و این اولین بازآفرینی در تاریخ صنعت چاپ ایران است.
رشید کفیلی با بیان اینکه در آینده نیز پروژه بازآفرینی دیگری در این موزه به ثمر خواهد رسید، ادامه داد: از جمله این ها بازآفرینی دستگاهچاپ باسمه ای، بازآفرینی چاپ سنگی،نحوه چاپ سنگی و چاپ نخستین اسکناس کاغذی خواهد بود که ۷۴۷ سال پیش در تبریز چاپ و مورد استفاده تجاری قرار گرفته است.
به گزارش ایرنا، خاندان کفیلی که از چندین دهه قبل در صنعت چاپ و نشر و کاغذ تبریز فعالیت دارند، تعداد انبوهی اشیا و آثار مربوط به صنعت چاپ را جمع آوری کرده اند.
در سال ۱۳۹۶ رشید کفیلی به نمایندگی از برادران کفیلی اقدام به اخذ مجوز مجموعه داری در حوزه صنعت چاپ و نشر کرد و در حال حاضر مجموعه بزرگی در چندین حوزه تخصصی صنعت چاپ اعم از دستگاههای چاپ قدیم و معاصر آثار نفیس و فاخر چاپ سنگی آرشیو تخصصی کاغذ های استفاده شده در صنعت چاپ ایران جمعآوری و آماده نمایش در یک موزه تخصصی است.
در سال ۱۳۹۷ با همکاری اداره کل میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری آذربایجان شرقی، اداره کل آموزش و پرورش آذربایجان شرقی و مدیریت دبیرستان ماندگار فردوسی تبریز، این دبیرستان برای تاسیس موزه چاپ و نشر تعلیم و تربیت اختصاص یافت.
مرمت و تغییر کاربری ساختمان این دبیرستان به موزه در حال انجام بوده و در تیرماه سال جاری پس از نگارش و ارائه طرح توجیهی و همچنین تدوین طرح محتوای موزه بر اساس شرح خدمات ارائه شده و بررسی های لازم از سوی کارشناسان اداره کل موزهها و اموال منقول فرهنگی کشور مجوز بهرهبرداری موزه صادر شد.
این موزه در سه بخش چاپ و نشر تعلیم و تربیت و مطبوعات فعالیت خواهد کرد.
منبع: ایرنا
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۵۵۳۵۵۱۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
برپایی نمایشگاه آثار آندره سوروگیان درباره شاهنامه در ایروان
به گزارش خبرنگار مهر، موزه ماتناداران در شهر ایروان با نام کامل «ماتنادارانِ مسروپ ماشتوتس» از بنیادهای برجسته ارمنستان به شمار میرود که به نام ماشتوتس ابداعکننده الفبای زبان ارمنی، نامگذاری شده است.
«ماتناداران» در معنای لغوی به مجموعهای گفته میشود که مکانی برای نگهداری اسناد، متون خطی و کتابهای دستنویس قدیمی یا چاپی است. این مجموعه، علاوه بر حفاظت از این متون، فعالیتهای علمی دیگری از قبیل جمعآوری، ترمیم، طبقهبندی، تحقیق و نشر آنها را نیز برعهده دارد.
مدیر ایرانی-ارمنی این موزه فعالیتهای زیادی در راستای شناخت دو کشور ایران و ارمنستان انجام میدهد از جمله برگزاری چندین نمایشگاه و تبادل اطلاعات برای خوانش و مرمت نسخ خطی. یکی از این برنامهها در راستای بزرگداشت نقاش ایرانی ارمنی بود پیش از این هم بارها نمایشگاههایی برگزار کرد که هر کدام با استقبال خوبی مواجه شده است.
امروز نیز قرار است نمایشگاهی با عنوان شعر تندیسها به مناسبت صد و سی سالگی آندره سوروگیان در موزه ماتناداران افتتاح شود. این موزه با همکاری مؤسسه علمی نسخههای خطی ماتنداران، موزه کلیسای اچمیادزین و مادر آتور آثار نقاشی «آندره سوروگیان» نقاش و هنرمند ایرانی-ارمنی از شاهنامه فردوسی را به نمایش میگذارد.
ایوت تجریان مدیر بخش موزه ماتناداران
آندره سوروگیان معروف به درویشخان، نقاش برجسته مینیاتور و یکی از بنیانگذاران شیوه مردمی در نقاشی ایرانی معروف به نقاشی قهوهخانهای بوده است و در نقاشی ایرانی و سبک نقاشی مینیاتور صاحب سبک بود. این هنرمند ارتباط تنگاتنگی با مردم ارمنی و گذشته تاریخی آنها داشت.
پیش از این نیز همایشی برای این هنرمند ارمنی-ایرانی با همکاری با همکاری سفارت جمهوری ایران در جمهوری ارمنستان، مرکز فرهنگی سفارت جمهوری ایران در جمهوری ارمنستان و بنیاد سوروگیان برگزار شده بود.
در این راستا «ایوت تجریان» مدیر بخش موزه ماتناداران در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: این نمایشگاه با هدف یادبود این هنرمند ایرانی-ارمنی برپا شده است. پیش از این آمانوئل سوروگیان نوه آنتوان و فرزند آندره، که اکنون ۹۴ ساله ساکن آلمان هست، کلکسیون بزرگی از آثار پدر و عکسهای پدربزرگش (آنتوان عکاس مشهور دوره ناصرالدین شاه) را اهدا کرده بود.
وی با بیان اینکه این نمایشگاه به مدت ۶ ماه در موزه ماتناداران برپا خواهد بود گفت: ما در این موزه و در موزه اچمیادزین نیز آثاری از سوروگیان داریم که به نمایش میگذاریم. در مجموع حدود ۳۰ اثر به نمایش گذاشته میشود که وی از داستانهای شاهنامه کشیده است. آثاری که از آندره سوروگیان در موزه ماتناداران نگهداری میشود با آثار موجود در موزه کلیسای اچمیادزین تفاوت دارد. آثار آنجا از اسطورههای تاریخی ارمنی است، ولی آثار موزه ما بیشتر از خیام و باباطاهر و شاهنامه فردوسی است.
تجریان که موضوع پایانه نامهاش «زندگی و آثار آنتوان سوروگین، عکاس ایرانی» بوده است گفت: این موزه به انیستیتوی نسخه شناسی و موزه نسخههای دست خطی معروف است و کسی به عکسهای آرشیوی آن توجه نکرده بود در حالی که نگاتیوهای شیشهای و عکسهای زیادی از نسل اول عکاسان ارمنی درباره ایران داریم. من سه سال روی آن کار کردم و نتیجه آن برگزاری چند همایش و نمایشگاه شد.
در حال حاضر هم میتوان نمایشگاه موقتی از تصاویر عکاسان ارمنی که به ایران آمده و عکاسی کردهاند را مشاهده کرد. این نمایشگاه به مدت ۶ ماه باید برگزار میشد اما هر بار به دلیل استقبالی که از آن شد، تمدید کردیم.
آندره سوروگیان ۹ سال در انزوا به سر برد و غرق در آثار فردوسی شد و ۴۱۶ اثر از شاهنامه فردوسی را نقاشی کرد که با تاریخ فوت این شاعر همخوانی داشت
تجریان به برگزاری نمایشگاه قاجار نیز اشاره کرد و گفت: این نمایشگاه هم به دلیل استقبال زیاد، بارها تمدید شد. منتها ما نمیتوانستیم نسخهها را خیلی طولانی به معرض نمایش بگذاریم به همین دلیل در طول سه سال، بارها آثار جا به جا میشد.
وی گفت: در این موزه بیش از ۴۵۰ نسخه ایرانی داریم و قسمتی از آن متعلق به دوره قاجار است. برخی از نسخهها ناشناس هستند یا دیباچه ندارند بنابراین با توجه به سبک تهیه کاغذ و خط میتوانستند قاجاری باشند. از این آثار هم در نمایشگاه استفاده کردیم. ایران برای ارمنیان بسیار مهم است و الهام بخش کارهای هنری آنها میشود. مانند آندره سوروگیان که عاشق ایران بود.
وی که پیش از این مدیر بخش هنری موزه بوده است گفت: بعد از اینکه من مدیر موزه مانتاداران شدم، ۹۰ درصد نمایشگاهها و برنامههایمان مرتبط با ایران است حتی نوروز امسال سفره هفت سین در موزه چیدیم. چون معتقد هستم کشورهای همسایه باید همدیگر را بشناسند. زمانی که ارمنستان جزو شوروی بود روابط بین دو کشور ایران و ارمنستان هم کم شد. اما الان زمانی است که باید روابط سیاسی و فرهنگی را احیا کنیم. چون هر کار بزرگی از کارهای فرهنگی نشأت میگیرد حتی سیاست.
یکی از نقاشیهای آندره که به عنوان شاهکار او یاد میشود
وی ادامه داد: من در راستای همکاریهای مشترک یک سفر به همراه همکارانم در موزه به شهرهای قم و تهران داشتیم و از کتابخانه مرعشی، مرکز میراث مکتوب، کتابخانه مرکزی و بنیاد ایرانشناسی دیدن کردیم. در کتابخانه مرعشی و کتابخانه های دیگر تعداد نسخ ارمنی وجود دارد که هیچ وقت روی آن کار نشده است.
تجریان گفت: همچنین همکاری زیادی با سفارت ایران و رایزنی فرهنگی ایران در ارمنستان میکنیم. در نظر داریم تا مرمت گران نسخ ایرانی و ارمنی هم با یکدیگر آشنا شوند. چند وقت پیش هم از یکی از مرمتگران مشهور ایرانی دعوت شد تا در دو هفته کارگاه عملی و تئوری برگزار کند. از ایروان هم قرار است چند نفری به ایران بیایند تا فعالیتهای مشترک انجام شود.
کد خبر 6093804 فاطمه کریمی